Araştırmacı Yazar

Offline

Mesaj Sayısı: 430

          Göçmen,muhacir,hicret:Bir yerden ,başka bir yere göç etme anlamını taşıyan cümlelerdir.

          Balkanlar coğrafi konum sonucu olarak çeşitli milletlerin hakimiyet mücadelesi verdiği bir yerdir.1388-Sultan  1 Murat’la  Çandarlı Ali paşa Bulgaristan’ı kompile Osmanlıya  katı. Osmanlı bu topraklara  Anadolunun  güvenilir türk’lerini getirerek balkanlar’da isllamiyetin yayılmasını sagladı.
         
          İkincisi ise fetihlere gönülü katılan gazi alperen’ler ,gaza niyetine gelen aşiretler fetih etikleri yerlerde kaldılar.

          1877-1878 Osmanlı ,rus 93 harbinde Osmanlı’nın savaşı kaybedince ,türkiye’ye bağlı ,Bulgaristan prensliği kurulur.Balkan savaşlarında topraklarımızın elnden çıkma sonucu olarak,aralıklı tarihlerde bulgaristandan ,türkiye’ye göçler başlamıştır.

          1936 tarihinde karagölle 80 hane  Türkmen göçmen gelmiştir.  göçmenler.Romanya’dan türkiye’ye göçleri devletler arası anlaşmayla olduğu için işin başında parlak görülmüştür. Talihsizlik sonucu 1934 tarihinde türkiye’ye gelecekleri için varını yokunu satan bu Türkmenler .Doğup büyüdükleri ülkede kendi yakınları tarafından göçmen diye horlanmışlar.Elleinde ,avuçlarında ne varsa satıp tüketmek zorunda kalmışlar.

          Karagöl köyüne yerleşen göçmenler.Memleket’lerinden gelirlerken her ne kadar ,hayvanlarıyla araba ve eşyalarıyla geldiyseler
de,kıtlık döneminde gelmişler .Kıraç ve verimsiz arazilere sahip olan bu insanlar gelir darlığı yüzünden köyden göçmüşlerdir.

          Romanya ,şimdiki Bulgaristan’dan gelen göçmenlerin kimlik gibi bir sorunları yoktur .Osmanlı tarihi ve türk tarihi okunduğu zaman göçmenlerin balkanlara nerden ,ne zaman gitikleri yazılıdır.

          Osmanlı zamanında bulgaristana giden göçmenlere Bulgar türkü demek yanlıştır.Bulgar türkü vardır ,fakat Bulgaristanda değil ,Rusya federisyonuna bağlı Tataristan-Özerk  Cumhuriyeti'nde yaşarlar.
Bulgaristan doğumlu bir kşiye Bulgar demeken büyük küfürdür.

          Malesef Türk basınında bu terim ya bilnmeyersk,yada kasıtlı sıkça yazılmaktadır.
          Göçmen ‘lerin örf ve adetleri,Anadolu örf ,adetine çok yakın,çok zaman aynı dır.

          Milli kıyafetlerde giyilen,bindalı dediğimiz  elbisenin ,başa takılan fes ,giyilen yelek,şal, bele sarılan kurşak  Türkmen’lerle,Göçmenlerde aynısıdır.Aradaki fark Balkanlarda ipek böceği yetiştiren Göçmenler,ipek üretitiklerinden ,bu giysileri ipekten yapmışlar. Türkmen’ler ise Anadoluda ,koyun yetştiriciliği yaptıklarından,yündeden eğirme iple ,giysilerini dokumuşlardır. küçüklerin büyüklere saygısı ,,misafir odalarında büyüklerin bir araya gelip hoş sohbet yapması,dügünlerde,cenazede örf adet gibi ortak  kültürümüz çoktur.

          Anadolu insanının ,balkanlardan gelen insanlarla kültür ayrılığı ,zaman zaman görülmüştür.Anadolu ‘da yaşayan Türkler ,Arap kültüründen etkienirken ;bakanlarda yaşayan tüğrk topluluğu ,Avrupa kültünden etkilenmiştir.Bu  sebeptendir ki  farklı örf ,adet  ortaya çıktığıda olmuştur.Örnegin:Aana doluda yakın akraba evliliği yapılırken,balkanlarda akraba evliliğine sovuk bakılmaktadır.

          Göçmenler’in ,avrupadan gelme sonucu olarak ;kültür görgü getirdiklerini ifade eden sözlerini ana dolu.’mun birçok insanından diledim.Oysaki balkanlara kültürü götüren türkler’dir.Türkler –Bulgaristana gitmezden evel,Bulgarlar dağlarda ,magrada yaşarlarmış.Çifçilik nedir bilmezlermiş .Avrpaya kültür ,görgü Osmanlıyla ,Evladı fatihanın torunlarıylagitmiştir.

          Coğrafi yapı itibariyle ,kültürlerini geliştiren göçmenler ,bazı yenilikler geirmişler,bu doğru.Mesela:Göçmenlerin gelmesiyle iki tekerlekli gağnıdan ,dört tekerlekli ararabaya dönülmüştür.,soba gelmiştir,.Göçmenler çamurdan ince döktükleri tuğlalarla soba yapmışlardır.Sıvayı getrmişlerdir,sarı toprak üzerine ,kiliğin dereden kil getirerek yaldız  çekmişlerdir.BUyöremiz şairi tarafından şöyle dile getirilmiştir.


          Göçmenler kapılarının önüne su kuyuları deşmişler.Bu kuyulara dolap takarak su çıkarmışlardır.Meyve ağaçları yetiştirmiler,fideler ekip domatis ,büber  yetiştirmişlrdir. Şimdinin sofra’larında eksik olmaya domatis büber , turşu nedeniyle  ,göçmenlerin isimleri ,turşucu’ya büberciciye çıkmıştır.
           
          Çiçek ve gülü çok sevdiklerinden pencere önlerinde saksılarda ,bahçelerinde rengaren çiçek yetiştirmişlerdir.
     
          Ozamanlar ,ermeni damlarında yarım metre toprak varken ,;gçmenler,kertivan tikeniyle samanlıklarını örtmğşler.Yağmur yağdığında ,bir damla suya maruz kalmamışlardır.

          Eğitim olarak temizliğe çok dikkat eden bu insanlar; yemekten önce ve sonra ellerini yıkarlar ,kapılarının önünü temiz tutarlar .Ayak yollarının kapalı olmasına ehemiyet gösterirlerdi.Hak,hukuklarınar razı olurlardı .Şimdi insanların ,medeniyet ve yiğitlik kavrams bakış açılarına onlar 70 yıl önce bakarlardı.

Lehçe olarak:
Ağa-ağbey
Aşılgan-açılan
Bagçe –bahçe
Bindalı- dügün elbisesi
Civan-yigit
Bombom-şeker
Çevre-başörtüsü
Çrağ-mum
Dival –gelin elbisesi
Geze-dügün sonrası gezmek
İslah-iyi
Kayış –kemer
Peşkir- havlu

           Göçmenlerin’de kendilerine özgü yemekleri vardır.Çevirme pideleri,kıvrım gibi.Yöre insanımızın bildigi gibi ekmegi fırında pişirirler .Turşularından haşlanmış patlıcan,sarımsak, ,kıyılmış kırmızı biber ,yeşil domatis.Domatisler önceden haşlanıp  b ,bekletiliyor,sonrada kıyılıp hazır olan mazeme ,karnı yarık gibi dilinen  haşlanmış patlıcanın içine dolduruluyor .Hazır olan  patlıcanlar,baskı altında bir gün bekletildikten sonra çömleklere diziliyor. Mademki turşu deyince ,akla göçmenler geliyor ,bizde olmasa olmazlardan yol çıkıp ,bu güzel turşunun tarifini yaptık afiyet olsun.

Araştırmacı Yazar

Offline

Mesaj Sayısı: 430

          1877-1878 Osmanlı- Rus savaşı,rumi 1923 yılına rast geldiğinden,bu savaşa 93 savaşı denir.Bu savaşta her ne kadar başarı gösteildiyse de,Rusların ,Erzurum sınırlarına kadar gelip işgal etmesi sonucu ,Başta Konya olmak üzere Anadolu ya göç etmelerinde bu adı almışlar.Rusya’nın içten karışmasıyla Dadaşlar tekrar Erzurum’a dönmüşlerdir.
Erzurum Tarihi:Yavuz sultan selim 1517 yılında Osmanlı topraklarına katı.
Birinci dünya savaşında  16-Şubat-1916’daRuslar tarafından işgal edildi.1917 yılında Rusya içten karışarak  geri çekilmek zorunda kaldı.Ancak  Dogu Anadolu  bölgesinde Ermenistan hayaliyle yaşayan Ermeniler Erzurum ve çevresinde soy kırımına giriştiler.
12-Mart 1918 Ordumuz Kazım Kara Bekir komutasında Erzurum ,esareten hüriyete ,ölümden hayata döndüğü gündür.
Erzurum’dan gelen bu komşular sayıları tam bilinmemektedir. Köy’de Türkmen’ler tarihçeleri vardır. Bu sebepten dolayı iki etnik gurubun örf ve adetleri aynı dır. Türkmenler,sac üzerinde yufka pişirirlermiş. Muhacirlerden gördükleri  tandır ekmeğini benimsemişlerdir.

          Bu iki etnik grup kazanlarda hedik kayanatır  ,bulgur üğüdürler  çok güzel Bulgur pilavı yaparlar.Dokudukları kilimleri aynı tezgahlarda dokuyup ,aynı deseni verirler sebebi Osmanlı kültüründen  gelme olmalarıdır,100 yıl aynı kültürü paylaşmış olmalarından ve Arap kültüründen  etkilenmiş olmalarındandır.

          Dadaş kime denir:Dadaş kelimesi degişik anlamlarda kulanılır.Kimine göre mert ,cesur,özü sözü doğru,yiğit biridir.Kimine göre erkek kardeş ağbeyi.

          HİNGEL:Şark mahaciri deyip hingel yemeginden söz açımladan edilemez.
          Malzemeler,Un,yumrta,tuz,tereyağı,taze biber,peynir.
          Tarifi:Un,yumurta,ve tuz katılıp suyla hamur yoğrulur.Hamur oklava ile açılıp yaklaşık dört san ti metre kareler halinde kesilir.Kesilen hamur kaynar su ile
haşlanır.Kevgirle süzülür.Tere yağ eritilip içerisine toz biber katılır.Bir tepsiye bir kat hamur,bir kat biberli yağ karışımı ve bir kata peynir şeklinde kat kat dizilir,son kat biberli yağ ile süslenir.

          Yöre şairimiz Vahit Has Türk ne söylediyse doğru söylemiştir.


          Mukallit’likleriyle bilinen şarklar şakacıdırlar .fıkraları’da dillerde gezer.
Ermeni katliamının sürdügü deşetli günleriydi.Yine bir grup savaş artığı Erzurumluyu yakın dere civarına götürüp kurşuna diziyorlardı.Halkı sıraya geçirip tek tek çağırıp bir kayanın arkasında katledyorlardı.İçlerinden biri ne oluyor diye başını uzatınca,arka sıradaki uyardı:
Dadaş neydirsen…sirayi bozup bşımıza iş açacahsan.